ریتم شبانه روزی (circadian rythm) نقش مهمی در تنظیم خواب و بیداری ما بازی می کنه. امروز می خواهیم باهاش آشنا بشیم 🙃
[audio mp3="https://nerdishme.ir/wp-content/uploads/2023/07/episode-40.mp3"][/audio]
بقیه قسمتهای رادیو یارا
ریتم شبانه روزی چیست؟
ریتم شبانه روزی یک ساعت درونی بدن ما و خیلی از موجودات دیگه ست. این ساعت درونی زمان خواب و بیداری ما رو تعیین می کنه. همین ساعته که باعث میشه شب ها خوابمون بگیره و صبح ها بتونیم بدون زنگ ساعت از خواب بیدار بشیم. البته ریتم شبانه روزی خیلی چیزهای دیگه مثل هورمون ها، تغییرات خلقی و دمای بدن رو هم کنترل می کنه اما امروز در این قسمت از رادیو یارا تمرکز ما روی کنترل خواب و بیداریه.
چه فاکتورهایی روی ریتم شبانه روزی اثرگذار هستند؟
اولین و مهم ترین فاکتور نور خورشیده. بدن ما طوری تنظیم شده که با طلوع خورشید حس میکنه باید از خواب بیدار بشه و با غروب خورشید حس می کنه باید به خواب بره. البته طبیعتا سبک زندگی الان ِ ما این تنظیم درونی رو مقداری به هم ریخته!
یک سری فاکتورهای دیگه هم روی تنظیم این ریتم تاثیرگذار هستن. مثلا:
- فعالیت بدنی
- دمای محیط
- وعده های غذایی
- برانگیختگی
چرا ریتم شبانه روزی مهمه؟
ما برای اینکه بالاترین عملکرد رو داشته باشیم و بدنمون درست کار بکنه، باید تلاش کنیم تا جای ممکن ساعت درونی بدنمون رو با ساعت بیرون همخوان کنیم. یعنی اگر ساعت دیوار ۷ صبح رو نشون میده، ریتم شبانه روزی ما هم نزدیک ۷ صبح باشه وگرنه اتفاق های بدی می افته. مثلا ممکنه بیش از حد خواب آلود بشیم یا زمانی که باید بخوابیم کاملا بیدار باشیم. این تاثیرات منفی فقط روی خواب و بیداری نیست. هورمون های ما، خلق ما، سیستم هاضمه ی ما و خیلی سیستم های دیگه ی بدن ما تحت تاثیر این ناهمخوانی قرار میگیرن.
آیا آدمها به دو دسته ی سحرخیزها و شب زنده دارها تقسیم میشن؟
نه! ما آدمهای سحرخیز داریم به این معنی که دوست دارن زود بیدار شن و زود بخوابن و صبح ها کارایی بیشتری دارن. اما آدمهای شب زنده دار به این معنی که شب ها کارایی بیشتری داره و باید شب ها بیدار بمونه نداریم. اما آدمهایی رو داریم که سحرخیز نیستن بلکه evening person هستن یعنی دوست دارن دیرتر از خواب بیدار بشن و دیرتر به خواب برن و کارایی شون در وسطهای روز یا بعدازظهر بیشتر از صبحه.
